Πώς γράφω περίληψη

1.ΤΡΟΠΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ

Στο μάθημα «Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία» στη Γ’ τάξη Ημερησίου Γενικού Λυκείου και στη Γ’ και Δ’ τάξη Εσπερινού Γενικού οι μαθητές και οι μαθήτριες αξιολογούνται σε ενιαία τρίωρη εξέταση στην κατανόηση και παραγωγή λόγου. Δίνονται στις μαθήτριες και τους μαθητές δύο ή τρία μη διδαγμένα κείμενα, συνολικής έκτασης έως τρεις σελίδες, ένα εκ των οποίων είναι λογοτεχνικό, σε ολοκληρωμένη ή αποσπασματική μορφή, (ποίημα, διήγημα, μυθιστόρημα ή θεατρικό έργο)• τα υπόλοιπα κείμενα μπορεί να είναι σε ολοκληρωμένη, ελαφρώς διασκευασμένη ή αποσπασματική μορφή: δημοσιογραφικά άρθρα, συνεντεύξεις, κριτικές, δοκίμια, επιστημονικά κείμενα, αφίσες με λεζάντα, πληροφοριακά κείμενα με εικόνες, σκίτσα, πίνακες ή διαγράμματα κ.ά.), διαφορετικά μεταξύ τους ως προς το κειμενικό είδος, ώστε να αποτιμάται η αναγνωστική ικανότητα των μαθητών και μαθητριών σε ποικιλία κειμενικών ειδών. Τα κείμενα μπορούν να συνοδεύονται από σύντομο εισαγωγικό σημείωμα χωρίς ερμηνευτικά σχόλια.
Το νοηματικό περιεχόμενο των μη λογοτεχνικών κειμένων πρέπει να είναι συναφές με κάποιον ή κάποιους από τους θεματικούς άξονες που προσδιορίζονται στο Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας.

Για τα κείμενα αυτά τίθενται τέσσερα συνολικά θέματα μέσω των οποίων αποτιμάται η ικανότητα των μαθητών/ τριών να κατανοούν το περιεχόμενο των κειμένων, να ερμηνεύουν και να αξιολογούν στάσεις, αξίες, ιδέες κ.ά. βασιζόμενοι/ες σε στοιχεία των κειμένων, καθώς επίσης να παράγουν ερμηνευτικό και κριτικό λόγο.
Το πρώτο θέμα σχετίζεται με τα μη λογοτεχνικά κείμενα και αφορά στη συνοπτική νοηματική απόδοση από τους μαθητές και τις μαθήτριες μέρους ενός κειμένου ή τη συνοπτική απόδοση των απόψεων που διατυπώνονται σε ένα κείμενο για κάποιο ζήτημα.
Το πρώτο θέμα βαθμολογείται με 20 μονάδες.
(Οδηγίες διδασκαλίας 2023-2024)

2. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ

• Περιεχόμενο 1-9 μονάδες
• Οργάνωση 1-7 μονάδες
• Γλώσσα 1-4 μονάδες

3. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

Στην ενότητα αυτή, αξιοποιούμε τη διδασκόμενη θεωρία για τα μη λογοτεχνικά κείμενα και προσθέτουμε τις πληροφορίες που απουσιάζουν από τα σχολικά εγχειρίδια, για να διδάξουμε με άμεσο τρόπο την κατανόηση των κειμένων και τη σύνταξη περιληπτικού κειμένου. Γι’ αυτό η ενότητα οργανώνεται σε 3 κεφάλαια:
Α. Στο πρώτο μέρος (Εισαγωγή) αναδεικνύεται η σχέση του αρχικού κειμένου με την περίληψη και η αναγκαιότητα των επιμέρους φάσεων εργασίας για τη διασφάλιση των θετικών στοιχείων με τα οποία αξιολογείται η περίληψη.

Β. Στο δεύτερο μέρος (Στάδια συγγραφικής διαδικασίας) παρουσιάζονται αναλυτικά με γραφήματα και παραδείγματα οι επιμέρους φάσεις εργασίας.

• 1η Αδιάκοπη ανάγνωση-πώς εντοπίζω το θέμα του κειμένου
• Εργάζομαι κατά παράγραφο: Πώς κρατάω σημειώσεις-κάνω διάγραμμα
• Γράφω την περίληψη: Γλωσσικοί μετασχηματισμοί και τεχνικές πύκνωσης

Γ. Στο τρίτο μέρος οι διδάσκοντες/ουσες και οι μαθητές/τριες έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν πολλά γραφήματα παραδειγμάτων
α) Παραδείγματα εστιασμένης περίληψης και πύκνωσης σύμφωνα με το ΦΕΚ του
Σεπτεμβρίου 2019
β) Παραδείγματα από τις Πανελλήνιες εξετάσεις (άρθρα, δοκίμια, λογοτεχνικά κείμενα, δοκίμιο συνειρμικού χαρακτήρα, ημερολόγιο), στα οποία αναδεικνύονται οι δυσκολίες κατανόησης των πληροφοριών και οι τεχνικές πύκνωσης, συνοχής και αναδιατύπωσης που αξιοποιούνται κατά περίπτωση.

Τα παραδείγματα από πολλά και διαφορετικά κείμενα βοηθούν τους/τις μαθητές/τριες να συνειδητοποιήσουν ότι είναι αναγκαία η απόκτηση γνώσεων για τα στοιχεία του αρχικού κειμένου (περιεχόμενο-οργάνωση-γλωσσικές ιδιαιτερότητες) και η διαρκής προσπάθεια για διεύρυνση των γνώσεών τους αναφορικά με τον άνθρωπο και τη σύγχρονη εποχή προκειμένου να αναγνωρίζουν το είδος των πληροφοριών στα μη λογοτεχνικά κείμενα.